Cryomeren
Cryomeren is een nieuwe duurzame manier van lijkbezorging. Zowel in binnen- als buitenland schenkt men meer en meer aandacht aan duurzame manieren van lijkbezorging. De Nederlandse wet staat crymeren op dit moment (2023) nog niet toe.
Wat is cryomeren?
De benaming ‘cryomeren’ wordt sinds 2005 gebruikt voor deze nieuwe manier van lijkbezorging. Uitvaartorganisatie Yarden schreef toen een taalwedstrijd uit in samenwerking met het tijdschrift ‘Onze Taal’, waarbij het woord ‘cryomeren’ als meest treffende Nederlandse woord uit de bus kwam. In het Engels wordt het proces ‘Promession’ genoemd. Bij cryomeren gaat men het stoffelijk overschot vriesdrogen. Samengevat komt het proces erop neer dat het lichaam eerst wordt bevroren en vervolgens door trillingen uiteenvalt tot organisch poeder. Dit organisch poeder wordt gedroogd, gezuiverd en tenslotte in een milieuvriendelijke grafkist gedaan. De kist wordt in een klein en ondiep graf begraven.
Het proces
Het volledige proces van cryomeren bestaat uit de volgende 7 stappen:
- Het stoffelijk overschot wordt gekoeld tot -18 graden Celsius in een periode van 10 dagen.
- Men brengt het bevroren lichaam in een bad met vloeibare stikstof, op een temperatuur van -196 graden Celsius. Het lichaam wordt hierdoor erg broos.
- Men stelt het lichaam vervolgens bloot aan trillingen. De trillingen zorgen ervoor dat het broze lichaam uiteenvalt tot een organisch poeder.
- Men droogt het poeder in een vacuümkamer.
- Eventuele schadelijke metalen worden uit het poeder verwijderd. Voorbeelden zijn titanium (afkomstig van implantaten) en kwik (van tandvullingen).
- Uiteindelijk blijft er van een volwassen persoon zo’n 25 tot 30 kilogram gezuiverd poeder over. Dit poeder doet men in een milieuvriendelijke kist, die bijvoorbeeld van aardappelzetmeel of maïszetmeel is gemaakt.
- Men begraaft de kist in een ondiep graf, zodat er voldoende zuurstof bij kan. Kist en poeder worden op een natuurlijke manier omgezet tot compost in een periode van 6 tot 12 maanden.
4 soorten lijkbezorging
In 2023 is cryomeren dus nog niet mogelijk. Op dit moment zijn er vier vormen van lijkbezorging:
- begraven
- crematie
- een zeemansgraf
- Het lichaam beschikbaar stellen aan de wetenschap.
Cryomeren is duurzamer
Bij begraven komen mogelijk schadelijke metalen (van tandvullingen en protheses) in de bodem terecht. Ook synthetische kledij in de bodem is belastend voor het milieu. Voor het crematieproces is er veel energie nodig. Bovendien komen de vervuilde filters die men tijdens een crematie gebruikt in de afvalstroom terecht. Ondanks filterinstallaties worden er tijdens het cremeren nog steeds koolstofdioxide, dioxines en kwik in de lucht uitgestoten. Cryomeren is in dit opzicht een veel duurzamere methode van lijkbezorging.
De ontwikkeling van cryomeren
Het is de Zweedse biologe Susanne Wiigh-Mäsak die het proces van cryomeren bedacht en ontwikkelde. Ze startte daartoe het bedrijf Promessa Organic AB. Ze was al 20 jaar bezig met het ontwikkelen van cryomeren, voordat ze haar ideeën aan de buitenwereld presenteerde. Het proces van cryomeren wordt getest op kadavers van varkens. Tot nu toe werd het nog nooit toegepast op een menselijk lichaam.
Onafhankelijk onderzoek over cryomeren
Op vraag van de Nederlandse uitvaartverzorger Yarden verrichtte een team van de TU Delft in 2005 onderzoek naar deze nieuwe vorm van lijkbezorging. Het onderzoek toonde aan dat cryomeren nog steeds veel energie verbruikt. Het hele proces kost meer dan twee keer zoveel energie als bij cremeren. Cryomeren is echter een schoon proces: schadelijke stoffen komen niet in het milieu terecht. Er is geen uitstoot van koolstofdioxide, kwik of dioxines. Metalen uit het lichaam worden verwijderd en kunnen zelfs gerecycleerd worden.
Onderzoek van TNO
Het poeder dat overblijft na het proces wordt snel omgezet tot compost en dient als voedingsstof in de bodem. Recenter onderzoek van de Nederlandse organisatie TNO toont aan dat begraven de grootste impact heeft op het milieu. Cremeren heeft minder impact dan begraven. Cryomeren heeft echter nog minder impact heeft op onze leefomgeving.
Verschillen tussen cryomeren en resomeren
Een andere nieuwe manier van lijkbezorging is het zogenaamde resomeren. Deze methode werd in het Verenigd Koninkrijk ontwikkeld. Bij resomeren legt men het stoffelijk overschot in een basisch mengsel van kaliumhydroxide en water, op een temperatuur van 180 graden. Het duurt ongeveer twee tot drie uur tot het lichaam is ‘opgelost’. Uit onafhankelijk onderzoek van TNO blijkt dat dit proces een nog kleinere ecologische impact heeft dan cryomeren.
Nog niet toegepast in Nederland
Cryomeren en resomeren mogen nog niet worden uitgevoerd in Nederland. Daarvoor moet eerst de wet op de lijkbezorging worden aangepast. Uitvaartverzorger Yarden speelde hierin een voortrekkersrol. Het bedrijf dringt aan op een wetswijziging.Echter is Yarden overgenomen door DELA. Het proces van resomeren wordt in de Tweede Kamer al langere tijd besproken.
Cryomeren nog ver weg
Cryomeren loopt nog een beetje achter, omdat het voorlopig nog ontbreekt aan een operationele installatie die dit proces kan uitvoeren. Het bedrijf Promessa werkt echter flink door aan de ontwikkeling en uitbouw van het eerste ‘cryomatorium’ in Zweden.
Bronnen
Voor deze pagina hebben wij de volgende bronnen gebruikt.
- Wet op lijkbezorging
- Rijksoverheid
- Onderzoek TNO
- Onderzoek TU Delft
Gerelateerde artikelen
Betrouwbare informatie
Twee weken bedenktijd
Uitleg tot in de details
Onafhankelijk vergelijken